Na dobre przechowywanie porów decydujący wpływ ma temperatura, wilgotność powietrza i ziemia, w którym się je przechowuje oraz higiena pomieszczenia.

Do długotrwałego przechowywania nadają się tylko rośliny pochodzące z dobrze prowadzonej plantacji, wyrośnięte, zdrowe i nieuszkodzone.

Są tutaj przydatne następujące odmiany: Arkansas, Blizzard, Farinto, Hiberna, Kenton F1, Fahrenheit F1, Bartek i Maciek. W praktyce są stosowane trzy sposoby przechowywania porów:

  • pozostawienie porów, niewykopanych na plantacji
  • dołowanie porów
  • przechowywanie porów w chłodni

Dla dwóch pierwszych sposobów decydującym i zdecydowanie najtrudniejszym czynnikiem do utrzymania jest temperatura. W zależności od odmiany i warunków panujących podczas zimy (wielkość temperatur i ich wahania, okrywa śnieżna, wiatry) procent plonu handlowego może spaść nawet o połowę w stosunku do uzyskiwanego jesienią.

Przechowywanie w polu

Przechowywanie porów na plantacji polecane jest w rejonach o łagodniejszych zimach. Jednak pomimo ryzyka straty 50% plonu duża część rolników decyduje się na takie rozwiązanie. Przy tym rozwiązaniu nie wymagane są żadne nakłady, ale zbiór można rozpocząć dopiero na wiosnę po odmarznięciu gruntu, co nie zawsze jest korzystne. Poza tym pozostawienie roślin na zagonie nie pozwala na przygotowanie gleby pod wiosenną uprawę co jest niekorzystne z punktu widzenia agrotechnicznego. Dla zmniejszenia ryzyka strat można okrywać zimujące rośliny włókniną polipropylenową. Gramatura takiej folii powinna mieć 30g/m2. Rośliny zabezpiecza się na okres od końca listopada do początku kwietnia. Pozwala to na uzyskanie plonu wyższego w stosunku do roślin nieprzykrytych – nawet do 40%. Rośliny mogą pozostać na polu do połowy maja. Do tego czasu wznawiają wzrost i regenerują uszkodzenia mrozowe, a nawet dają znaczne przyrosty. Szczególnie wysoki przyrost uzyskuje się podczas wiosny wilgotnej i ciepłej po łagodnej zimie. Pozostawiając rośliny tak długo na polu, należy wcześnie na wiosnę zastosować nawożenie pogłówne azotem w ilości około 50 kg/ha i spulchnić ziemię w międzyrzędziach. W drugiej połowie maja rośliny wytwarzają pędy kwiatostanowe i tracą wartość handlową.

 

Dołowanie porów na zagonach

Dołowanie jest podstawowym sposobem przechowywania porów jednak w miarę pracochłonnym. Zebrane najlepiej w październiku rośliny sortuje się usuwając nadgniłe, obumarłe i uszkodzone liście. Wczesny zbiór sprzyja lepszemu ukorzenieniu a tym samym dobremu przechowaniu. Do dołowania należy wybierać teren równy lub wzniesiony na którym nie zbiera się woda. Zagony powinny znajdować się na powierzchni gruntu, gdyż umieszczenie nawet w płytkim dole może spowodować zalanie ich wodą, co w wyniku kolejnego zamarzania i rozmarzania wody prowadzi do szybkiego gnicia zadołowanych roślin. W poprzek wyznaczonych zagonów szerokości 1,5-3,0 m wykonuje się rowki takiej głębokości aby zmieściła się w nich cała wybielona cebula. Zadołowane rośliny powinny utworzyć zagon na wysokości 10-15 cm nad ziemią, reszta łodygi i liście powinny pozostać nad powierzchnią kopczyka. Gdy gleba lekko zamarznie, okrywa się rośliny słomą, łętami lub innym materiałem (Rys. 1.). Do takiego dołowania nadają się tylko rośliny grube zaliczane do pierwszego wyboru. Por przeznaczone do sprzedaży w zimie dołuje się na zagonach o mniejszej szerokości (1-1,5 m), i przykrywa odpowiednim zadaszeniem. Na okres silnych mrozów można inspekty lub rowy przykryć dodatkową warstwą mat.

 

Przechowywanie w balotach słomy

Z balotów słomy na równo przygotowanej ziemi formuje się czworobok, w którym dno wykłada się cienką warstwą słomy. W tak przygotowanym kopcu ustawiamy ściśle obok siebie w pozycji pionowej, wstępnie oczyszczone pory bez przesypywania ziemią. W pierwszym okresie przechowywania pozwala się aby rośliny odpowiednio się schłodziły. Z nastaniem silniejszych mrozów cały zagon przykrywa się podwójną warstwą włókniny lub luźnej słomy. Takie przechowywanie wymaga odpowiedniej kontroli temperatury. Podczas odwilży pory mogą zagniwać i dlatego włókninę należy zdejmować. Jednak sposób ten jest wygodniejszy od tradycyjnego, ponieważ rośliny można wyjmować bez uszkodzeń w środku zimy. Odebrane rośliny po odtajaniu, oczyszczeniu i przesortowaniu przygotowuje się do sprzedaży.

 

Składowanie w chłodni

Nieliczni producenci mogą pozwolić sobie na takie przechowywanie. Sposób ten choć najbardziej kosztowny jest najlepszy i daje najmniejsze straty na plonie. Pory do takiego przechowywania powinny być bardzo dobrze oczyszczone z przyciętymi liśćmi i korzeniami. Przed umieszczeniem ich w temperaturze 0°C i wilgotności względnej 90-95% powinno się je w krótkim czasie schłodzić do temperatury 1-2°C i wstawić do komory chłodniczej. Pozwoli to na zmniejszenie strat w wyniku odparowywania. Do przechowywana porów wykorzystuje się skrzynki uniwersalne, skrzynki specjalne bądź palety skrzyniowe. Należy tak ustawiać skrzynie w przechowalni aby zapewnić wyrównane warunki mikroklimatyczne dla wszystkich roślin. Pory są szczególnie wrażliwe na więdnięcie i już przy stratach masy wynoszącej 7%, znacznie obniża się ich wartość handlowa. W celu ograniczenia odparowywania roślin można przykrywać całe bloki skrzynek folią polietylenową, jednak dopiero po schłodzeniu roślin. Okrycie porów nieschłodzonych zwiększa porażenie przez szarą pleśń.

 

Przygotowanie do sprzedaży

Odebrane pory z miejsca przechowywania należy oczyścić i posortować z uwzględnieniem norm odbiorcy. Większe wymagania są stawiane dla materiału eksportowanego co nie zawsze przekłada się na cenę. Rośliny takie muszą być zdrowe bez uszkodzeń mechanicznych, nawet umyte. Dyskwalifikuje to nawet 30% materiału, który z powodzeniem sprzedaje się na rynku krajowym. Tak przygotowane rośliny do sprzedaży powinny schłodzone czekać na transport.

 
Karol Kłopot