Pasieka hodowlana "POŻÓG" w LODR w Końskowoli
Historia i bieżąca działalność Pasieki Hodowlanej „Pożóg”.
Pasieka powstała 1.VII.1958 roku z przeniesionej z Górnej Niwy k. Puław Pszczelarskiej Stacji Doświadczalnej Oddziału Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa. Wraz z pasieką przeniósł się do pracy z Instytutu do ówczesnego Rolniczego Rejonowego Zakładu Doświadczalnego w Końskowoli – inż. Czesław Bojarczuk jako kierownik i mgr Zenon Zienkiewicz – asystent.
Początkowo pasieka miała ograniczone możliwości działania: niewielka pracownia, brak sprzętu i sali do prowadzenia szkoleń pszczelarzy. Dzięki konsekwentnemu działaniu kierownika pasieki wybudowany został w 1969 r. pawilon pasieczny jako jeden z pierwszych w Polsce. Wybudowanie pawilonu uświadomiło pszczelarzom, że nie da się prowadzić nowoczesnej wielkotowarowej gospodarki pasiecznej, bez zaplecza, że niewielka budka na pasieczysku już nie wystarczy.
W 1966 r. zostały ustalone dla pasieki kierunki działania, których realizacja miała korzystny wpływ na oddziaływanie w pszczelarstwie lubelskim, a później i krajowym. Dotyczyły one następujących zagadnień:
- Prowadzenia hodowli zarodowej
- Wdrażanie do pasiek nowoczesnych metod gospodarki pasiecznej
- Prowadzenia szkoleń, pokazów, organizowanie wystaw
- Opracowywanie wydawnictw z zakresu pszczelnictwa
- Współpraca z jednostkami działającymi na rzecz pszczelarstwa.
Prace hodowlane przyczyniają się do poprawy pogłowia pszczół, a przez to do intensyfikacji produkcji pszczelarskiej. W początkowym okresie działania pasieki prowadzono w niej prace hodowlane nad pszczołą środkowoeuropejską (krajową), a od roku 1971 rozpoczęto prace nad pszczołą kaukaską. Zainteresowanie pszczołą kaukaską wynikało z wysokich zbiorów miodu, które uzyskano w ramach prowadzonych prac badawczych zespołu problemowego nad wartością użytkową pszczół mieszańców międzyrasowych.. W okresie wprowadzania pszczół kaukaskich Pasieka Zarodowa, w Końskowoli była jedynym dostawcą matek tej rasy w kraju, które trafiały do wielu pasiek reprodukcyjnych w Polsce.
Już w 1968 roku w pasiece rozpoczęto próby wdrażania inseminacji matek pszczelich. W pierwszym roku prób, na 33 zainseminowane matki czerwiła tylko 1. Po dopracowaniu i wprowadzeniu wielu nowych elementów odnoszących się do odpowiedniego postępowania z matkami inseminowanymi wyniki inseminacji matek pszczelich były już zadawalające. W 1972 roku skuteczność inseminacji wynosiła 90% czerwiących matek, a w roku 1977 – 96,6%. Obecnie skuteczność inseminacji wynosi ok. 98%.
Do roku 1997 prace hodowlane prowadzone były jedynie nad pszczołą rasy kaukaskiej, linii KP (z Krasnej Polany) oraz linii M (z Muchurska). Przez pewien czas hodowane były również inne dwie linie (G523 i K100), lecz ze względów szczupłości bazy zdecydowano się na powolną rezygnację z tego materiału poprzez połączenie z liniami bazowymi. Wychodząc naprzeciw pszczelarskich oczekiwań w 1997 roku została zaimportowana grupa matek rasy kraińskiej z Austrii od hodowcy Singera.
W 1980 roku Pan Stanisław Różyński, pracownik LODR w Końskowoli (wówczas WOPR)-specjalista ds. pszczół, jako pierwszy w Polsce zlokalizował ognisko warrozy w Polsce. Dlatego Pasieka aktywnie włączyła się w upowszechnianie wiedzy nt. diagnozowania i zwalczania tej groźnej choroby. Razem z Wytwórnią Filmów Oświatowych w Łodzi i przy współudziale Oddziału Pszczelnictwa w Puławach zrealizowano jedyny polski film o warrozie, który na festiwalach filmów rolniczych zdobywał najwyższe wyróżnienia (w Hiszpanii-Złotą Wieżę, w Polsce –Złoty Kłos, na Węgrzech-Srebrną Kozicę).
Działalność doradcza i edukacyjna obejmuje:
- szkolenia przeprowadzane na miejscu w Pasiece oraz w terenie (w Kołach Pszczelarskich).
- doradztwo indywidualne na miejscu oraz telefoniczne.
- Przyjmowanie grup szkolnych, wycieczek pszczelarskich dla których organizowane są prelekcje i prezentacje.
- Wizyty w szkołach i przedszkolach w celu przedstawienia zawodu pszczelarza, znaczenia pszczół dla rolnictwa oraz propagowanie produktów pszczelich.
- Organizację w ostatnią niedzielę czerwca kiermaszu, wykładów dla pszczelarzy z okazji Dnia Otwartych Drzwi.
Ważna jest również współpraca z Wojewódzkim Związkiem Pszczelarzy w Lublinie oraz z innymi organizacjami pszczelarskimi, jak również z Radiem i Telewizją .
Obecnie w Pasiece pracują zajmując się pracami hodowlanymi, wychowem matek pszczelich, utrzymaniem placówki oraz doradztwem :
-Andrzej Cholewa,
-Michał Chabros.
CHARAKTERYSTYKA LINII HODOWLANYCH PSZCZÓŁ
LINIE ZARODOWE
Rasa Kaukaska /Cau/
Linia M
Linia cau M wywodzi się z importu pszczół rasy kaukaskiej populacji muchurskiej. W jej skład wchodzą populacje M oraz K100.
Odznaczają się dobrą miodnością, szczególnie w krzyżówkach między liniowych. Są mało rojliwe i dość łagodne. Gromadzą znaczne ilości pyłku i silnie kitują. Trzymają się dobrze plastrów. Ograniczają matki w czerwieniu w układzie pionowym (w okresie pożytkowym matka z czerwieniem spychana jest ku dołowi plastra). Cecha ta ułatwia przygotowanie pszczół do zimowli-pszczoły łatwo zalewają gniazdo. Sklepią miód na mokro. Odznaczają się dość dynamicznym rozwojem jak na pszczołę kaukaską. Pszczoły są szare z możliwością pojawiania się żółtego ubarwienia na dwóch pierwszych tergitach. Przy niższych temperaturach wymagana jest ostrożność obsługi.
Cechy morfologiczne:
- Długość języczka w mm 6,75 – 7,02
- Szerokość IV tergitu w mm 2,250 – 2,320
- Indeks kubitalny 55,20 – 63,00
Rasa Kraińska /Car/
Linia SK (Singer Końskowolski)
Pszczoły linii Car SK odznaczają się dobrą produkcją miodu, szczególnie w krzyżowaniu między liniowym (sprawdzona krzyżówka Car SK x Cau M) . Miód sklepią na sucho. Są łagodne i umożliwiają przeglądy w różnych warunkach pogodowych, niezależnie od pory dnia.
Pszczoła nadająca się na pożytki wczesne i późne; nektarowe i spadziowe.
Dobrze zimują. Odznaczają się wczesnym rozwojem, ale małą skłonnością do rójki. Ewentualny nastrój rojowy jest łatwo rozładowywany poprzez pojawienie się pożytku lub powiększenie gniazda. Przy braku pożytku matki mocno ograniczają czerwienie. Natomiast w okresie pożytkowym czerwienie matek ograniczane jest w kierunku centrum gniazda (poziomo). Cecha ta eliminuje w ulach leżakach potrzebę stosowania pionowej kraty odgrodowej. Pszczoły są szaro ubarwione
Cechy morfologiczne:
- Długość języczka w mm 6,20 – 6,80
- Szerokość IV tergitu w mm 2,240 – 2350
- Indeks kubitalny 41,00 – 50,00