Współpraca w sektorze rolnym szansą na rozwój obszarów wiejskich

"Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie"

Relacja z realizacji operacji pn.: „Współpraca w sektorze rolnym szansą na rozwój obszarów wiejskich”

W  ramach realizacji Planu Operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2018-2019 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli zorganizował w dniach 2 - 4 października 2019 roku wyjazd studyjny do województwa małopolskiego pn. „Współpraca w sektorze rolnym szansą na rozwój obszarów wiejskich”.

W wyjeździe uczestniczyło 20 osób, a wśród nich rolnicy,  doradcy, przedstawiciel instytucji rolniczych i  okołorolniczych, którzy zajmują się wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań na terenie województwa lubelskiego i w przyszłości mogą zostać potencjalnymi członkami grupy operacyjnej.  Realizacja operacji wpisuje się w założenia  PROW na lata  2014-2020 i jest zgodna z  priorytetem związanym z   ułatwianiem transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Celem wyjazdu był wzrost znaczenia i upowszechnienie współpracy między rolnikami jako narzędzie poprawy konkurencyjności na obszarach wiejskich, tworzenie sieci kontaktów oraz promocja działania "Współpraca".

Wyjazd rozpoczął się od wizyty w Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej, gdzie uczestników powitali pomysłodawcy inicjatywy i stowarzyszenia Paczka od rolnika p. Barbara Zych i p. Jan Czaja. Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej (CPL) należy do stowarzyszenia GRUPA ODROLNIKA dzięki to któremu stowarzyszeniu powstało. Jest miejscem do szeroko rozumianej promocji produktów lokalnych, tradycji ludowych, rzemiosła i rękodzielnictwa. Tu w sklepiku w jednym miejscu zgromadzono szeroki wybór lokalnych produktów z Małopolski – soki, makarony, oleje, kasze, miody.

Podczas seminarium p. Jan Czaja przekazał różne rozwiązania w zakresie sprzedaży bezpośredniej, współpracy między rolnikami i tworzenia łańcucha dostaw, a także doświadczenia z realizacji projektu Paczka od rolnika. Projekt realizowany jest wyłącznie przez rolników i jest to jedna z pierwszych inicjatyw w Polsce promujących lokalną sprzedaż zdrowej żywności. Rolnicy z kilku gmin z Małopolski sprzedają tak swoje ekologiczne warzywa i owoce od 2010 roku i zachęcają do tego innych. Rolnicy realizują sprzedaż swoich własnych produktów pod marką „Odrolnika” i w formie tzw. „Paczki od rolnika”, która polega na tym, że wszyscy producenci prowadzą sprzedaż bezpośrednią, a stowarzyszenie GRUPA ODROLNIKA pełni funkcję koordynatora zajmując się równocześnie rozwojem projektu i promocją idei sprzedaży bezpośredniej. Dzięki temu rolnicy uzyskują zdecydowanie lepszą cenę za swoje produkty zaś konsumenci mają dostęp do świeżej, wysokiej jakości żywności wiadomego pochodzenia w znacznie niższej cenie. Zdrowa żywność kupowana bezpośrednio od rolnika może być tańsza, a ekologiczne produkty przyciągają do gospodarstw turystów, co służy rozwojowi regionu.

Paczki z produktami - na konkretne zamówienia - rolnicy sami dostarczają konsumentom; nie ma żadnych pośredników. Produkty mają udokumentowane pochodzenie - klient może sam przyjechać do gospodarstwa i zobaczyć, jak są uprawiane, a pod kontrolą rolnika nawet je zerwać. Dzięki temu droga zazwyczaj ekologiczna żywność może być tańsza.

Pan Marcin Pałach z Tarnowskiej Organizacji Turystycznej opowiedział o działaniach prowadzonych w zakresie promocji inicjatyw opartych na lokalnym przetwórstwie oraz produktach regionalnych.

Drugi dzień wyjazdu to wizyty w gospodarstwach należących do inicjatywy Paczka od rolnika oraz winnicach.

Pierwsze gospodarstwo p. Jana Czai ma powierzchnię około 20 hektarów i leży na obszarze Pogórza Ciężkowicko-Rożnowskiego na terenie zespołu dworsko-parkowego w Rzuchowej (Gmina Pleśna). Produkcja odbywa się metodami ekologicznymi nieprzerwanie od samego początku pod nadzorem jednostki certyfikującej COBICO sp zoo. W gospodarstwie chowane są krowy mleczne rasy polskiej czerwono – białej na potrzeby obornika do nawożenia gleby, zaś na powierzchni około 1 hektara uprawiane są różne warzywa wśród których dominuje fasola Piękny Jaś, buraki ćwikłowe, ziemniaki, ogórki oraz maliny. Gospodarstwo realizuje zamówienia indywidualne, dostarcza produkty bezpośrednio do klienta, jak również prowadzi sprzedaż na miejscu w sklepie firmowym pod egidą stowarzyszenia GRUPA ODROLNIKA. Gospodarstwo jest laureatem konkursu na Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne w roku 2015 w województwie małopolskim w kategorii „ekologiczne gospodarstwo towarowe”.

Drugie odwiedzane gospodarstwo ekologiczne pani Renaty Sowy specjalizuje się w uprawie malin oraz ziół. Obecnie posiada certyfikat okresu przejściowego  tzw. konwersji. Produkowane w gospodarstwie warzywa i zioła uprawiane są w gruncie oraz nieogrzewanych tunelach foliowych. Rośliny są zdrowe i doskonale się rozwijają dzięki zastosowaniu ekologicznej technologii efektywnych mikroorganizmów.

Winnica Rodziny Steców została założona w 2007 roku przez Agnieszkę i Rafała Steców i po kilkukrotnych dosadzeniach uzyskała obecny obszar 3 hektarów. Jest ona położona w przysiółku Wołowa, na wysokim, południowo-zachodni zboczu o dość dużym spadku. Najważniejsze uprawiane dziś odmiany, to Seyval Blanc, Aurora, Bianca, Hibernal, Jutrzenka, Muskat Odesskij, Sibera, Solaris, Swenson Red, Rondo, Regent, Marechal Foch, Leon Millot, oraz deserowe. Winnica Rodziny Steców to gospodarstwo rodzinne. Pasją do winiarstwa Rafał Stec zaraził syna Michała, któremu przekazał część gospodarstwa i winnicy.  Marzeniem Rafała i Agnieszki Steców jest założenie grupy producenckiej pod nazwą „Winnice Rodziny Steców” w skład, której wchodziłyby winnice, Rafała i Agnieszki, oraz ich synów Michała, Kacpra i Bartosza. Rafał i Michał Stecowie są członkami Małopolskiego Stowarzyszenia Winiarzy.

Druga odwiedzana Winnica Manru należy do pana Marka Zwolenika i została założona w 2010 roku na południowym stoku Zagórza w Kąśnej Dolnej. Właściciel uprawia się w winorośl na wina białe – Seyval Blanc, Muskat, Solaris, czerowne – Rondo, Regent, Salome, Marechal Foch i Leon Millot oraz kilkanaście odmian deserowych. W trakcie spotkania przekazano szereg praktycznych informacji nt. procedury zakładania winnicy oraz produkcji wina, prowadzenia winorośli, chorób i szkodników oraz wielu czynników wpływających na jakość finalnego produktu.

Dużym plusem produktów wytwarzanych przez rolników jest zarówno jakość jak i cena warzyw i owoców, które nie są uprawiane z użyciem dużej ilości chemicznych nawozów i środków ochrony roślin. Rolnicy często sprzedają produkty rolne, które uprawiają w sposób tradycyjny na własne potrzeby. Nadmiar płodów z powodzeniem mogą rozdysponować w paczkach dla klientów stawiających na jakość. Cena takich produktów nie jest wysoka. Eliminujemy w tym przypadku marżę pośredników i koszty magazynowania i uzyskujemy cenę zadowalającą zarówno rolnika jak i konsumenta. Dochodzimy więc do momentu, w którym paczka od rolnika staje się też opłacalną alternatywą do zakupów w hipermarketach również ze względu na niską cenę. Taka współpraca rolników w formie "paczki od rolnika" jest szansa na poprawę konkurencyjności gospodarstwa, uzyskanie zadowalających dochodów oraz skrócenia łańcucha dostaw - bepzośrdnio od producenta do konsumenta.