Środowisko naturalne i rolnictwo są bezpośrednio zależne od siebie nawzajem. Bardzo ważną rolę odgrywa sam człowiek, który w dużym stopniu negatywnie wpływa na przyrodę i ekosystemy poprzez swoją działalność. Podatność polskiego rolnictwa na zmiany klimatu związana jest silnie z przewagą gleb lekkich oraz stosunkowo niskim i regionalnie zróżnicowanym poziomem opadów atmosferycznych. Polskie rolnictwo doświadcza coraz częściej skrajnych warunków pogodowych w tym suszy, nadmiernych okresowych opadów atmosferycznych, jak też dużych spadków temperatur po rozpoczęciu okresu wegetacyjnego, destabilizując tym produkcję, rynki i dochody rolnicze.
Głównym problemem rolnictwa w Polsce są niedobory wody w okresie wiosenno-letnim co powoduje utratę plonu wskutek suszy.
Rolnictwo jest kluczową dziedziną gospodarki, ma wpływ na bezpieczeństwo żywieniowe, a także rozwój obszarów wiejskich. Jest bezpośrednio narażone na skutki zmian klimatu, ale także przyczynia się do zmian warunków klimatycznych. Zmiany te zachodzą pod wpływem wielu czynników antropogenicznych takich jak na przykład sposób gospodarowania (nawożenia mineralne, mechanizacje rolnictw), które z kolei są niezbędne do otrzymania optymalnego wzrostu jak i rozwoju wysokiej produktywności roślin.
Zmiany klimatyczne to poważne zagrożenie dla przyrody, gospodarki oraz człowieka. Przyczyną zmian klimatycznych jest zwiększenie emisji gazów cieplarnianych czy masowa redukcja obszarów zielonych. Te czynniki w dużym stopniu wpływają na bioróżnorodność w środowisku oraz zakłócają równowagę naturalnych ekosystemów. W wyniku tych negatywnych czynników dochodzi do zmniejszenia liczby gatunków flory i fauny. Wzrasta liczebność gatunków, które powodują różnego rodzaju choroby u roślin i zwierząt, a także zwiększa się ilość zachorowań na choroby grzybowe u roślin. Wiele gatunków zostało wyeliminowanych lub nastąpiła ich migracja ze względu na niekorzystne warunki bytowania.
Rolnictwo jest źródłem emisji gazów cieplarnianych poprzez hodowle bydła czy praktyki stosowane na użytkach rolnych. Jednym z mechanizmów łagodzących zmiany klimatyczne jest rozwój odnawialnych źródeł energii i ograniczenie wykorzystywania paliw kopalnych, co w znaczący sposób może zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych. Głównym źródłem zanieczyszczeń w rolnictwie jest stosowanie nawozów sztucznych i pestycydów, często w sposób nadmierny i nieprawidłowy. Prowadzi to do dostania się substancji szkodliwych do pożywienia i wody pitnej poprzez kumulację w częściach roślin, które „wchodzą” do łańcucha pokarmowego. Wysoka zawartość pierwiastków azotu i potasu wpływa na pH gleby oraz zmienia zakwaszenie gleb powodując ograniczenie wzrostu roślin, a także wydajność plonów. Powodem zanieczyszczenia metalami ciężkimi jest rozwój transportu i komunikacji. Nadmiar nawozów jest także przyczyną akumulacji metali ciężkich i azotanów w glebie powodując eutrofizację wód. Erozja gleb doprowadziła do zmniejszenia terenów zajmowanych przez grunty rolne głównie w wyniku działalności człowieka. Ziemie rolnicze wykazują potrzebę wapnowania, co wynika z pH gleby (niska kwasowość gleb).
Sektor rolnictwa jest bardzo wrażliwy na niekorzystne zmiany klimatyczne, co stwarza nowe wyzwania i zagrożenia. Wobec zmian klimatycznych w naszym środowisku dalszą alternatywą wydaje się być rolnictwo ekologiczne. Wiedza, którą pozyskują konsumenci na temat żywności ekologicznej i wpływu rolnictwa produkcji oraz dystrybucji żywności na środowisko ma przełożenie na wzrost zbytu produktów ekologicznych. Wykorzystanie zasobów naturalnych oraz ograniczenie oddziaływania człowieka na środowisko mogą zminimalizować niekorzystne zmiany w przyrodzie natomiast produkcja roślinna sprzyja zachowaniu różnorodności biologicznej, czy zachowaniu wielu rodzimych gatunków.
Każde nasze zachowanie pozostawia po sobie ślad, mając ogromne znaczenie dla nas, rolnictwa, czy środowiska. Ważne, abyśmy mieli świadomość swoich czynów.
Anna Szymanek