Choroby przechowalnicze są cały czas dużym problemem, z którym ciężko walczyć nawet w najlepszych przechowalniach i chłodniach.. W znaczącym przypadku dotyczą działkowców, którzy przechowują swoje owoce w różnych piwnicach oraz chłodnych miejscach.
Choroby przechowalnicze jabłek są powodowane przez około 20 gatunków grzybów, przy czym niektóre z nich występują powszechnie, inne rzadziej lub sporadycznie. Jednym ze sposobów porażania owoców jest wnikanie zarodników grzybów do środka owoców przez nieuszkodzoną skórkę i przetchlinki jak np. Pezicula - gorzka zgnilizna jabłek, Botrytis cinerea – szara pleśń jabłek i parcha jabłoni.
Choroby te zazwyczaj na początku nie są widoczne, z czasem w przechowalni dopiero się ujawniają. Inne choroby dostają się przez uszkodzone skórki tj. Penicillium expansum – mokrą zgniliznę jabłek i Monilinia fructigena – brunatna zgnilizna jabłek. Owoce są porażane często jak również szybciej gniją w lata mokre oraz z drzew przenawożonych azotem w okresie wegetacji. Niektóre grzyby (z rodzajów Penicillium, Alternaria, Fusarium) wytwarzają mykotoksyny szkodliwe dla zdrowia ludzi, trzeba pamiętać, że w niewielkich plamkach gnilnych spowodowanych przez Penicillium expansum znajdują się mykotoksyny o nazwie patulina
Poniżej opisane są najważniejsze choroby przechowalnicze jabłek
Gorzka zgnilizna jabłek – tzw. oczkowanie jabłek
W ostatnich czasach jedna z najczęściej występujących chorób przechowalniczych jest gorzka zgnilizna jabłek. Źródłem zakażenia są dwa gatunki grzybów z rodziny Peziculu które również powodują zgorzele kory jabłoni jak również rozwijają się bezobjawowo na pędach jabłoni. Źródłem zakażenia owoców są martwe krótkopędy i rany zgorzelowe. Zarodniki konidialne są przenoszone z kroplami deszczu na owoce gdzie wnikają do przetchlinek i kiełkują. Choroba może być nie widoczna aż do dojrzałości konsumpcyjnej jabłek w przechowalni kiedy objawia się jasnobrązowymi, później ciemniejszymi gnilnymi plamami. W tym miejscu skórka jest nieco zapadnięta, błyszcząca i napięta, gładka, miąższ miękki ale nie mokry (Fot. 4). Liczba plam gnilnych na owocach może być różna od kilku do kilkunastu, a średnica pojedynczej nie większa niż 5 cm. Odmiany podatne: Golden Delicious, Gala, Elstar, Szampion, Pinova, Ligol, Fiesta, Rubin. Jeżeli za infekowane jabłka wstawimy do różnych obiektów przechowalniczych, to w pierwszej kolejności objawy pojawią się w przechowalni, kolejnie w chłodni zwykłej, a na końcu w KA, która utrzymywana w niskich temperaturach nie hamuje rozwoju grzyba. Ważnym zabiegiem jest lustracja sadu i usuwanie porażonych krótkopędów i leczenie ran zgorzelowych
Szara pleśń jabłek
Jest to druga choroba przechowalnicza jabłek pod względem częstości występowania w Polsce. Grzyb Botrytis cinerea poraża przede wszystkim kwiaty, zawiązki i owoce oraz zostaje „ukryty” w kielichu jabłka przez długi czas, a zgnilizna rozwija się dopiero podczas przechowywania. W czasie mokrych lat szara pleśń może ujawniać się w sadzie jako sucha i mokra zgnilizna przykielichowa. Porażeniu kwiatów sprzyja wilgotna i chłodniejsza pogoda w czasie kwitnienia, oraz zarodniki zakażają jabłka poprzez uszkodzenia skórki. W trakcie przechowywania na owocach pojawiają się brązowe gnilne plamy z czasem opanowujące całe owoce, które marszczą się pokrywając strzępkami grzybni, która zakaża sąsiednie jabłka i powstają typowe dla tej choroby gniazda gnilne. Im dłużej jabłka są przechowywane tym choroba obejmuje więcej owoców. Dobrze rozwija w KA, ULO jak i zwykłej.
Botrytis cinerea występuje na jabłkach różnych odmian, a najczęściej na owocach Ligola, Elstal, Gloster oraz Gala, Cortland. Czynniki sprzyjające pojawieniu się choroby to: deszczowa pogoda w czasie kwitnienia i w okresie przedzbiorczym, umieszczanie w chłodni mokrych owoców, nie odpowiednia wentylacja komór przechowalniczych.
Parch jabłoni
Objawy mogą występować na liściach, szypułkach owoców, zawiązkach, owocach, pąkach i pędach. Mocno porażone zawiązki odpadają lub powstałe z nich owoce pokrywają się skorkowaciałymi, a nawet spękanymi, ciemnoszarymi lub czarnymi plamami o różnej wielkości ( Fot. 1). Plamy te mają najczęściej 1–5 mm średnicy. Na jednym owocu może być od kilku do kilkudziesięciu plam. Jabłka mogą być zakażane przez cały okres wegetacji. Źródłem tzw. parcha późnego są zarodnikujące w drugiej połowie lata plamy parcha na liściach i owocach. Do zakażenia jabłek może dochodzić jednak podczas całej wegetacji. Wcześniejsze infekcje pokazują się już w sadzie, natomiast późniejsze, do których doszło tuż przed zbiorem, są widoczne dopiero w trakcie przechowywania – są to zwykle drobne, ciemne plamy. .Infekcjom sprzyja deszczowa pogoda — zarodniki konidialne przenoszone są w kroplach wody z liści na owoce w czasie opadów deszczu. Choroba występuje na jabłkach przechowywanych w chłodniach i przechowalniach. Jest to jedyna infekcyjna choroba przechowalnicza, która nie powoduje gnicia owoców, jednak znacznie pogarsza ich jakość.
Mokra zgnilizna jabłek
Chorobę powodują kilka gatunków grzybów z rodzaju Penicillium najczęściej Penicillium expansum. Nazwa „mokra zgnilizna” jest chorobą rozwijająca się w miejscu zranienia skórki co powoduje szybki rozkład gnilny miąższu jabłek. Zarodniki Penicillium znajdują się w glebie, powietrzu oraz na powierzchni drewnianych skrzyń. Owoce zaczynające gnić, stają się bardzo miękkie, wodniste, nawet przy słabym dotknięciu pękają, odsłaniając rzadki, brunatny miąższ, który dodatkowo wydziela nieprzyjemny zapach. Na powierzchni gnijącego owocu pojawiające się plamy pokrywające białymi i zielonymi pylącymi skupieniami zarodnikującej grzybni (Fot. 3). Głównym miejscem infekcji przez grzyby powodujące miękką zgniliznę są zranienia owoców jak również niekiedy przetchlinki na obitych jabłkach. Z powodu dość szybkiej aktywności enzymatycznej grzyb powoduje bardzo gwałtowny rozpad gnilny owocu. Szkodliwość choroby wiąże się również ze zdolnością grzyba Penicillium expansum do tworzenia w gnijących owocach mykotoksyny — patuliny
Brunatna zgnilizna jabłek
Grzyb Monilinia fructigena występuje zarówno na drzewach ziarnkowych (jabłonie), jak i na owocach drzew pestkowych (śliwy, morele). Choroba ma dwie formy: letnią — występującą w sadzie i przechowalniczą — w czasie przechowywania. Przechowalnicza forma choroby zaczyna się od powstania małej plamki gnilnej wokół uszkodzenia skórki. Zgnilizna powiększa się, obejmuje cały owoc, który stopniowo wysycha i się kurczy. Gnijące jabłko staje się czarne (Fot. 2), a zgniły już owoc przy wysokiej wilgotności pokrywa się psedosklerocjami. Źródłem zakażenia owoców w sadzie są pozostawione na i pod drzewami mumie, na których latem tworzą się zarodniki grzyba. Forma przechowalnicza występuje częściej w przechowalniach niż chłodniach. Choroba ujawnia się już w pierwszych tygodniach przechowywania owoców. Bardziej wrażliwe na brunatną zgniliznę są odmiany o delikatnej, podatnej na uszkodzenia skórce.