Od 1 września 2019 r. ustawą z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1018 ze zm.) wprowadzono przepisy, na podstawie których Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo których wykreślił z rejestru jako podatników VAT oraz zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
Dostęp do wykazu jest możliwy w BIP na stronie Ministerstwa Finansów i także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEIDG. Jest on aktualizowany w dni robocze, raz na dobę.
Aby podatnik mógł pobrać informacje z nowego wykazu może skorzystać:
- z wyszukiwarki podatników VAT znajdującej się na stronie internetowej BIP Ministerstwa Finansów (https://www.podatkí.go\¿pI/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka/) pod nazwą „Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT";
- za pośrednictwem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (https://prod.ceidg.go\ApI/ceidg.cms.engine/) w zakładce: „Wykaz podatników VAT" - Sprawdź kontrahenta na wykazie podatników VAT (biała lista).
Podatnik sprawdzając danego kontrahenta wybiera jeden z parametrów: numer konta, NIP, REGON, nazwę podmiotu (min. 5 znaków z wyłączeniem znaków specjalnych), a także wpisuje określoną datę. Podatnik ma możliwość sprawdzenia, czy podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane podmiotu są udostępniane według stanu na wybrany dzień, z wyjątkiem nazwy lub imienia i nazwiska, NIP, REGON i statusu podmiotu, które są udostępniane według stanu na dzień sprawdzenia.
W przypadku pozytywnej odpowiedzi (podmiot figuruje w rejestrze VAT) podatnik uzyska
następujące informacje:
- nazwę firmy lub imię i nazwisko,
- numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany,
- numer PESEL, o ile podmiot posiada,
- status podatnika (wg stanu na dzień sprawdzenia),
- numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany,
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany,
- adres siedziby - w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną,
- adres stałego miejsca prowadzenia działalności albo adres miejsca zamieszkania, w przypadku braku adresu stałego miejsca prowadzenia działalności - w odniesieniu do osoby fizycznej,
- numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK,
- datę rejestracji jako podatnika VAT,
- datę odmowy rejestracji jako podatnika VAT,
- podstawę prawną odmowy rejestracji,
- datę wykreślenia rejestracji jako podatnika VAT,
- podstawę prawną wykreślenia,
- datę przywrócenia rejestracji jako podatnika VAT,
- podstawę prawną przywrócenia.
Dowody potwierdzające weryfikację kontrahenta należy zachować w swojej dokumentacji (ewentualnie na wypadek kontroli lub czynności sprawdzających). Można je przechowywać w formie elektronicznej przy pomocy wygenerowanego pliku pdf lub w formie papierowej.
Zapłata za fakturę na rachunek ujawniony w wykazie podatników VAT
Wdrożenie elektronicznego wykazu podatników VAT wiążę się także z dodatkowymi obowiązkami. W związku z umieszczeniem w nim rachunków rozliczeniowych przedsiębiorców podatnik każdorazowo przed dokonaniem przelewu do danego kontrahenta będzie miał obowiązek sprawdzać jego rachunek bankowy. Wskazane postępowanie wymusza obowiązek dokonywania płatności za faktury wystawione przez czynnych podatników VAT na ich rachunki bankowe ujawnione w wykazie podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT.
Podatnik przed dokonaniem przelewu zobowiązany będzie sprawdzić w elektronicznym wykazie podatników VAT rachunek, na który chce zapłacić. Jeżeli dzień zlecenia przelewu będzie zgodny z datą sprawdzenia rachunku - w wykazie, wówczas będzie miał pewność, że dokonał zapłaty na właściwy i aktualny rachunek. Jeżeli dane zawarte w wykazie nie zostały zaktualizowane podatnik nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji.
Jeżeli płatność w kwocie przekraczającej 15.000 zł (czyli w kwocie zobowiązującej podatnika do dokonania zapłaty za pośrednictwem rachunku płatniczego) zostanie dokonana na rachunek, który nie został ujęty w wykazie podatnik będzie odpowiadał solidarnie za zaległości podatkowe kontrahenta, ale tylko do wysokości kwoty podatku, związanego z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług.
Powyższe sankcje z tytułu dokonania przelewu na inny rachunek będą obowiązywały dopiero od 1 stycznia 2020 r. Negatywne konsekwencje zapłaty na rachunek nieujawniony w wykazie wyeliminuje złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury zawiadomienia o dokonanej płatności wraz ze wskazaniem rachunku bankowego, na który została skierowana. Informacja musi trafić do organu skarbowego w terminie do trzech dni od daty zlecenia przelewu.
Przepisów odnośnie odpowiedzialności solidarnej nie stosuje się do transakcji, w odniesieniu do których podatnik dokonał zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment).
Krystyna Laskowska