Jak informuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadzono kilka istotnych zmian w przepisach, które dotyczą wszystkich zobowiązań w Działaniu Rolnictwo Ekologiczne tj. podjętych od 2015 roku. Niedostosowanie się do aktualnych przepisów może spowodować w niektórych przypadkach przykre konsekwencje w postaci sankcji nałożonych przez płatnika czyli Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Należy przypomnieć, że każdy rolnik podejmujący zobowiązanie ekologiczne na drugiej stronie swojego pięcioletniego Planu działalności ekologicznej został poinformowany, że są dopuszczone modyfikacje przepisów.
Po pierwsze, wprowadzono ściślejsze powiązanie płatności z produkcją. Weryfikacja wytworzenia produktu rolnictwa ekologicznego będzie odnosiła się do każdej działki rolnej i do każdej uprawy a nawet gatunku. Z upraw wielogatunkowych trzeba będzie udokumentować wyprodukowanie plonu z każdego gatunku np. z sadu mieszanego gdzie rosną śliwy, jabłonie i czereśnie trzeba wyprodukować i śliwki i jabłka i czereśnie. Nie można zbioru ograniczyć do np. wyłącznie do jabłek jak to było dotychczas. Wytworzenie produktu rolnictwa ekologicznego jest wymogiem. W związku z tym niewytworzenie produktu z jednego lub kilku gatunków roślin tworzących uprawę wielogatunkową wywoła sankcje w postaci proporcjonalnego systemu zmniejszeń płatności ekologicznej.
Po drugie, weryfikacja przeznaczenia 30 % plonu do sprzedaży, przetwórstwa lub przekazania do innych gospodarstw (oprócz upraw paszowych i trwałych użytków zielonych) tak jak wytworzenie plonu odnosi się do każdej uprawy, do każdego gatunku i także do uprawy wielogatunkowej. Rośliny bobowate grubonasienne, gorczyca biała lub gryka zwyczajna uprawiane w plonie głównym, w ramach pakietów Uprawy rolnicze na nawóz zielony są zwolnione z tego obowiązku. Plon z upraw paszowych
i trwałych użytków zielonych ma być przeznaczony do skarmiania zwierząt, sprzedaży lub przekazania do innych gospodarstw. Tu również wyłączone są z tego obowiązku gatunki zadeklarowane na nawóz zielony tj. bobowate drobnonasienne, trawy lub ich mieszanki oraz wieloletnie rośliny bobowate drobnonasienne, wieloletnie trawy lub ich mieszanki. Należy w tym miejscu przypomnieć, że przeznaczenie plonu trzeba skrupulatnie dokumentować w rejestrach prowadzonych
w gospodarstwie.
Po trzecie, biorąc pod uwagę pierwsze i drugie należy we wniosku o płatność deklarować wszystkie uprawy z podaniem gatunku, również w uprawie wielogatunkowej. W nowych przepisach również jasno określono, których upraw nie można deklarować do uprawy wielogatunkowej:
- uprawy roślin na materiał siewny w ramach Upraw rolniczych,
- uprawy konopi włóknistych Pakiet 1 i 7,
- uprawy ostropestu plamistego Pakiet 1 i 7,
- uprawy roślin bobowatych grubonasiennych, gorczycy białej lub gryki zwyczajnej uprawianych
w plonie głównym w ramach Pakietu 1 i 7 na nawóz zielony,
- uprawy roślin bobowatych drobnonasiennych, traw lub ich mieszanek uprawianych w plonie głównym w ramach Pakietów 5 i 11 na nawóz zielony,
- uprawy roślin dwuletnich,
- uprawy mieszanki wieloletnich traw albo mieszanki wieloletnich traw z bobowatymi drobnonasiennymi w plonie głównym w ramach Pakietów 5 i 11,
Po czwarte, podwyższono wymaganą minimalną obsadę zwierząt w ramach pakietów paszowych i tych realizowanych na trwałych użytkach zielonych z 0,3 do 0,5 DJP/ha. Przy tej zmianie jest wyjątek! Zmiana ta dotyczy wyłącznie rolników, którzy w tym roku podejmą nowe pięcioletnie zobowiązania. W przypadkach przenoszenia zobowiązań ekologicznych w zależności od tego, jaki poziom DJP obowiązuje rolnika przejmującego – taki poziom wymagany jest w ramach przejętego zobowiązania.
Po piąte, przeniesiono ostropest plamisty z pakietów zielarskich do pakietów rolniczych i tym samym nastąpiło obniżenie stawki płatności za tą uprawę z 1325 zł/ha do 966 zł w okresie konwersji i 792 zł po okresie konwersji do hektara.
Po szóste, doprecyzowano czas przestrzegania wymogów dla plantacji sadowniczych wchodzących do zobowiązania ekologicznego jako nieowocujące. Zniesiono obowiązek posiadania dokumentu potwierdzającego jakość i liczbę materiału szkółkarskiego w przypadku uprawy drzew i krzewów zgłoszonych do zobowiązania jako nieowocujące, od roku w którym wymagane jest wytworzenie produktu. Produkt rolnictwa ekologicznego z drzew i krzewów uprawianych na danej działce rolnej,
a w przypadku uprawy wielogatunkowej – wytworzenie tego produktu z drzew i krzewów każdego
z gatunków uprawianych w ramach takiej uprawy jest wymagany od:
- drugiego roku od ich nasadzenia – w przypadku maliny, truskawki, poziomki i borówki brusznicy,
- czwartego roku od ich nasadzenia – w przypadku gruszy domowej, derenia jadalnego, rokitnika zwyczajnego, pigwy pospolitej, pigwowca japońskiego, róży dzikiej, róży jabłkowatej i róży pomarszczonej,
- trzeciego roku od ich nasadzenia – w przypadku innych drzew i krzewów niż wyżej wymienione.
Podsumowując powyższe, jeżeli rolnik nie posiadał dokumentu potwierdzającego zakup materiału kwalifikowanego lub kupił za małą liczbę sadzonek określoną w minimalnej obsadzie nie mógł otrzymać płatności do tej działki przez okres zobowiązania. Po wprowadzonej zmianie po wejściu nowonasadzonych roślin w owocowanie będzie mógł otrzymać płatność.
Po siódme, umożliwiono wykorzystanie gryki zwyczajnej w pakietach upraw rolniczych na nawóz zielony.
Po ósme, rozszerzono listę roślin na które można ubiegać się o płatność o dwuletni koper włoski
i wiesiołek dziwny.
Po dziewiąte, doprecyzowano przepisy dotyczące obowiązku posiadania Planu działalności ekologicznej u rolnika, który przejął od kogoś zobowiązanie. Rolnik przejmujący zobowiązanie powinien taki plan posiadać przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków
o przyznanie płatności bezpośredniej w roku następującym po roku, za który rolnikowi została przyznana płatność ekologiczna za przejęte zobowiązanie ekologiczne. Rolnik ma również obowiązek w tym samym roku dostarczyć do ARiMR do dnia 15 lipca kopii wybranych stron zmienionego Planu działalności ekologicznej. Od tego roku umożliwiono, aby poświadczenie za zgodność z oryginałem dokumentów w przypadku przejęcia zobowiązania mógł dokonywać także występujący w sprawie pełnomocnik będący radcą prawnym albo adwokatem (obok notariusza i upoważnionego pracownika ARiMR).
Po dziesiąte, uproszczono przepisy dotyczące przyznawania płatności spadkobiercom rolnika,
w przypadku, gdy postępowanie sądowe o stwierdzenie nabycia spadku nie zostało zakończone. Wówczas można złożyć oświadczenie spadkobiercy o złożeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku zamiast dotychczasowych dokumentów tj. zaświadczenia sądu o zarejestrowaniu wniosku o nabycie spadku albo kopii wniosku o nabyciu spadku poświadczonej za zgodność z oryginałem.
Każdego roku są wprowadzane zmiany przepisów w Działaniu Rolnictwo Ekologiczne. W ubiegłym roku został opracowany tekst jednolity rozporządzenia ekologicznego, który ma za zadanie ułatwić poruszanie się po obowiązujących przepisach. Jest to dokument z dnia 13 marca 2018 roku jest obwieszczony przez MRiRW w dniu 8 sierpnia 2018 r. w Dz. U. z 2018 r. poz.1784. Dokument ten
w swojej treści nie zawiera zmian obecnie wprowadzanych. Ministerstwo zapowiada, że wznowienie tekstu jednolitego z ich uwzględnieniem planowane jest na trzeci kwartał tego roku, ponieważ w chwili obecnej trwają jeszcze uzgodnienia z Komisją Europejską dotyczące podniesienia stawek płatności do upraw ekologicznych. Jeżeli wyższe płatności otrzymają akceptację prawdopodobnie będą dotyczyły również wniosków składanych w bieżącym roku.
Można powiedzieć, że wprowadzane zmiany poprawiają warunki uczestnictwa w Działaniu. Poniżej przedstawiam propozycję Ministerstwa na podwyższenie stawek płatności ekologicznej dla wymienionych pakietów:
Pakiet 1. Uprawy rolnicze w okresie konwersji – z 966 zł/ha do 1 137 zł/ha,
Pakiet 7. Uprawy rolnicze po okresie konwersji – z 792 zł/ha do 932 zł/ha,
Pakiet 5. Uprawy paszowe na gruntach ornych w okresie konwersji – z 787 zł/ha do 926 zł/ha,
Pakiet 11. Uprawy paszowe na gruntach ornych po okresie konwersji – z 559 zł/ha do 658 zł/ha,
Pakiet 6. Trwałe użytki zielone w okresie konwersji – z 428 zł/ha do 535 zł/ha,
Pakiet 12. Trwałe użytki zielone po okresie konwersji – z 428 zł/ha do 535 zł/ha.