W ostatnim czasie na naszej ścieżce dydaktycznej pojawił się domek dla owadów pożytecznych, w którym dzięki pomocy dr Dariusza Tepera z Zakładu Pszczelnictwa w Puławach założyliśmy hodowlę murarki ogrodowej. Wysokie plony w rolnictwie uzależnione są w dużej mierze od obecności owadów zapylających. W obecnej sytuacji, kiedy obserwujemy spadek liczebności pszczół miodnych dobrym rozwiązaniem jest hodowla pszczoły samotnej czyli murarki ogrodowej.
Jest to gatunek pszczół, które żyją w środowisku naturalnym samotnie, ale w warunkach stworzonych przez człowieka mogą tworzyć kolonie.
Murarki oblatują ponad 140 gatunków roślin min. wszystkie gatunki drzew owocowych, porzeczki, maliny, truskawki, ale też wykę czy mniszek. Stworzenie ,,domku dla murarki” w ogrodzie czy sadzie to świetny i niedrogi pomysł na zwiększenie plonów.
Pierwszym krokiem do założenia hodowli murarki jest zapoznanie się z jej biologią i cyklem rozwojowym. Loty murarki trwają od początku kwietnia do końca czerwca. Samice po wykluciu się z kokonów zbierają nektar oraz pyłek i przystępują do budowy gniazda, gdzie składają jaja. Murarki zakładają gniazda w pustych łodygach roślin o średnicy od 6 do 8 mm, przy czym najchętniej zasiedlają rurki z trzciny pospolitej. Samica gromadzi pyłek w rurce trzcinowej, składa jajo i zalepia komorę lęgową przegrodą z gliny. Buduje od kilku do kilkunastu takich komórek, a po zamknięciu ostatniej komórki dodatkowo zabezpiecza miejsce wlotu grubszą ścianką. W kolejnym etapie z jaj wylęgają się larwy, które odżywiają się zgromadzonym pyłkiem. Po wykorzystaniu całego pokarmu larwa przędzie wielowarstwowy, twardy kokon, w którym pod koniec lata przejdzie przemianę w postać dorosłą. Owad w takiej postaci pozostaje w kokonach przez całą zimę, a na wiosnę cykl rozwojowy powtarza się.
Przystępując do założenia hodowli murarki ogrodowej możemy wybrać dwa sposoby pozyskania jej osobników. Możemy rurki trzcinowe umieścić w środowisku, gdzie murarka naturalnie występuje i czekać na ich zagnieżdżenie. Należy przy tym pamiętać, że materiał gniazdowy musi być osłonięty od deszczu i zabezpieczony przed podmuchami wiatru. Szybszym sposobem będzie zakupienie gotowych kokonów i wystawienie ich w pobliżu przygotowanych rurek, w środowisku sadu czy ogrodu, który będzie zapylany przez nasze murarki. Kluczem do powodzenia w hodowli jest przygotowanie odpowiednich rurek. Łodygi trzciny pospolitej tniemy na odcinki o długości 10-15 cm, przy czym należy pamiętać aby miejsce cięcia znajdowało się tuż za kolankiem, gdyż rurka z jednej strony powinna być szczelnie zamknięta. Rurki trzcinowe zbieramy w pakiety, umieszczamy ciasno w przygotowanym domku, najlepiej poziomo. Otwory wlotowe powinny być skierowane w stronę południową, a cały materiał gniazdowy zabezpieczony siatką o oczkach 3-4 cm przed ptakami owadożernymi. Należy przygotować przynajmniej tyle rurek ile mamy kokonów i umieścić je w miejscu, gdzie będą zabezpieczone przed wilgocią i wystawione na działanie promieni słonecznych. Chodzi tutaj o odpowiednie oświetlenie kanałów wylotowych, gdyż murarki preferują miejsca suche i słoneczne. Wpływa to też na ich aktywność, szczególnie wcześnie rano i wieczorem. Aby uniemożliwić rozwój pasożytów trzeba wiosną wystawiać kokony wydobyte z rurek gniazdowych i co roku stosować świeży materiał gniazdowy. Rurki wystawiamy w ciepły, słoneczny dzień po zakwitnięciu pierwszych roślin. Trzeba też pamiętać, że aby rozwijać kolonię musimy przygotować co najmniej 2 razy tyle rurek co w poprzednim roku.
Dużą zaletą murarek jest wysoka efektywność zapylania roślin, łatwość przyzwyczajania się do nowych warunków, możliwość zapylania roślin uprawianych pod osłonami. Mają one spokojne zachowanie i mimo posiadania żądła wszystkie prace można wykonywać bez obawy o użądlenie. Murarka nie broni dostępu do gniazda przed człowiekiem, którego obecność jej w ogóle nie przeszkadza. Przystępując do hodowli murarek trzeba wiedzieć, że jej zasięg lotu wynosi około 300 m od kolonii. Pozwoli to na rozmieszczenie kolonii tak, aby swoim zasięgiem obejmowały całą powierzchnię uprawy.
Murarka ogrodowa jest uniwersalnym zapylaczem, który sprzyja rolnikom, zwłaszcza sadownikom w zwiększaniu swoich plonów. Szczególne znaczenie odgrywa w gospodarstwach ekologicznych, gdzie preferowane są biologiczne metody produkcji rolnej. Zaletą jest również ozdobny charakter specjalnych domków dla murarek, które dodają uroku naszemu otoczeniu.
