Podobnie jak w roku poprzednim, w 2018 r. organizacje pozarządowe mogą samodzielnie wybrać sposób prowadzenia księgowości. Najczęściej to zarząd decyduje czy będzie to księgowość pełna czy uproszczona. Od 2017 r. wybór trybu rozliczeń księgowych ogranicza się do trzech podstawowych form:
- organizacje mogą prowadzić księgowość wg pełnych zasad ustawy o rachunkowości (tzw. pełna księgowość) – jest ona prowadzona na podstawie przyjętej przez zarząd polityki rachunkowości i ustalonego planu kont. Organizacja corocznie sporządza bilans oraz rachunek zysków i strat wraz z informacją dodatkową. Pełna księgowość wiąże się z corocznym sporządzeniem i złożeniem w urzędzie skarbowym: deklaracji CIT–8 oraz sprawozdania finansowego podsumowującego rok. Sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej możemy sporządzić jak dotychczas wg wzoru z załącznika nr 1 ustawy o rachunkowości - jest to „najstarszy” z obecnie stosowanych wzorów sprawozdania, najbardziej rozbudowany i szczegółowy. Od 2017 r. wybór tej formy sprawozdania jest dobrowolny.
- Kolejną formą rozliczeń księgowych jest prowadzenie przez organizację pełnej księgowości i przygotowanie sprawozdania rocznego na nowym wzorze z załącznika nr 6 ustawy o rachunkowości, z którego po raz pierwszy będziemy korzystali w 2018 r. przy rozliczeniach za rok 2017. Wzór sprawozdania został przygotowany specjalnie dla organizacji pozarządowych i wprowadzony na podstawie: Ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o rachunkowości i opublikowany w Dzienniku Ustaw z dnia 11 stycznia 2017 r. poz. 61. Obecnie jest to podstawowy wzór sprawozdania dla organizacji pozarządowych - niezależnie od tego czy prowadzą działalność gospodarczą czy też nie.
- Dodatkowo od stycznia 2016 r. małe organizacje mają możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów - jest to ściśle określone rozporządzeniem zestawienie przychodów i kosztów w układzie pozwalającym na zebranie wszystkich danych do wypełnienia deklaracji CIT-8. Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów jest opcją dla mniejszych organizacji, a jej wybór zmienia zakres obowiązków wobec urzędu skarbowego. Organizacja jest zwolniona z obowiązku przygotowywania corocznego sprawozdania finansowego i nie musi posiadać polityki rachunkowości. Nadal istnieje obowiązek składania rocznej deklaracji podatkowej CIT-8. Dodatkowo pamiętajmy, że w uproszczonej ewidencji nie ma miejsca na księgowe wyodrębnienie kosztów projektów finansowanych z dotacji, co jest obowiązkowe w przypadku większości dotacji.
W praktyce uproszczona księgowość może się sprawdzić w organizacjach, które:
- mają małe aktywa, niewielkie środki, mało zobowiązań;
- mają mało różnorodne przychody, na przykład tylko składki i pojedyncze darowizny;
- nie zatrudniają pracowników lub wypłacają jedynie pojedyncze wynagrodzenia;
- nie planują ubiegać się o dotacje, prowadzić działalności gospodarczej i nie mają statusu organizacji pożytku publicznego.
Jeśli organizacja może i chce korzystać z uproszczonej ewidencji w roku 2018, to musi poinformować o tym urząd skarbowy do 31 stycznia 2018 roku!
Z prowadzenia uproszczonej ewidencji można zrezygnować, jednak pamiętajmy nie można tego zrobić w ciągu roku podatkowego. Ustawa wskazuje, że należy o rezygnacji zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego „w terminie 14 dni od końca ostatniego miesiąca roku podatkowego, w którym organizacja prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów”.
Opracowała: Katarzyna Karmasz