Utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA) jest jednym z obowiązków rolników ubiegających się o płatności bezpośrednie (jednolite płatności obszarowe i płatność za zazielenienie), których gospodarstwa mają powierzchnię powyżej 15 hektarów. W związku z  długotrwałą suszą, która wystąpiła na obszarze naszego kraju w 2018 roku zmianom uległo rozporządzenie dotyczące utrzymania tych obszarów.

Niski poziom opadów i utrzymujące się długotrwale wysokie temperatury przyczyniły się do wzrostu parowania i szybszego wyczerpywania zasobów wodnych. Wpłynęło to na obniżenie plonów oraz pogorszenie dostępności zasobów paszowych dla zwierząt gospodarskich oraz wartości odżywczej pasz. Spowodowało to również konieczność uruchomienia rezerw paszowych, które w normalnych warunkach byłby magazynowane i wykorzystane w późniejszym terminie.

Wspomniane zmiany w rozporządzeniu dotyczą gruntów ugorowanych i międzyplonów. Mają one umożliwić rolnikom wykorzystanie w jak największym stopniu dostępnych obszarów w celu żywienia zwierząt i pozyskiwania paszy. 

Pierwsza ze zmian, wprowadzona już 24 sierpnia 2018 r., daje możliwość uznania za obszary proekologiczne gruntów ugorowanych, na których prowadzona jest produkcja rolna. Stanowi to odstępstwo od obowiązującego na ugorach zakazu produkcji, w tym wypasu i koszenia,  w okresie co do zasady objętym zakazem produkcji (1 stycznia - 31 lipca). Ma to na celu umożliwienie wypasania lub dokonywania zbioru na cele produkcyjne na ugorach z uwagi na niekorzystną sytuację.

Druga ze zmian, wprowadzona 2 października 2018r., dotyczy obszarów międzyplonów, położonych na terenie poszkodowanym z powodu suszy, za który w 2018 roku został uznany obszar całego kraju. Na mocy tego zapisu za obszary proekologiczne uznaje się obszary międzyplonu w postaci pojedynczej uprawy zamiast obowiązkowej mieszanki. Obszar międzyplonu utworzony jest wówczas przez wysianie trawy lub innych zielnych roślin pastewnych lub obszar obejmujący gatunki roślin ozimych uprawianych w plonie głównym z przeznaczeniem do zbiorów na paszę lub do wypasu. W przypadku międzyplonu ścierniskowego, o ile mieszanka została wysiana w terminie 1 lipca - 20 sierpnia, rolnik ma możliwość skrócenia okresu utrzymania tej mieszanki do 6-ciu tygodni od dnia jej wysiewu. Jest to możliwe o ile mieszanka ta z powodu suszy nie została wysiana w optymalnym dla niej agrotechnicznie terminie oraz po międzyplonie ścierniskowym na obszarze tym będą wysiane gatunki roślin ozimych.

Dominika Jałocha