W ostatnich latach dynia cieszy się coraz większą popularnością. W Polsce można zaobserwować dwa trendy uprawy dyni. Pierwszy to dynie dekoracyjne (np. typ halloween), a drugi z przeznaczeniem do konsumpcji (przemysłu, świeży rynek). W ostatnich latach pułki supermarketów oferują dynie przez okrągły rok. Głównym asortymentem są dynie piżmowe, jak również bardzo popularne dynie w typie hokkaido. Z każdym rokiem przybywa osób zainteresowanych uprawą dyń, równocześnie w tym samym tempie rośnie popyt na dynie.

Dobór odmian - jeśli zdecydowaliśmy się na uprawę dyń powinniśmy dokonać wyboru odmiany względem preferowanych rynków zbytu – przemysł lub świeży rynek. W Polsce uprawiane są z powodzeniem dynie o okresie wegetacji o 75 do 120 dni, w czterech podstawowych typach: grubo miąższowa, piżmowa, hokkaido, halloween.

Wybór stanowiska - kolejnym krokiem jest wybór odpowiedniego stanowiska. Roślina ta jest ciepłolubna i poprawny wzrost osiąga w temperaturze od 26 do 28°C. Ciepłolubność to główna cecha, która determinuje wybór stanowiska. Plantacja powinna być oddalona od pasów drzew, krzewów i lasów, które są siedliskami szkodników glebowych, jak również powodują zacienienie. Istotne jest również oddalenie plantacji od upraw, które zakwitają w podobnym czasie aby uprawy te nie konkurowały o zapylające owady. Dynia najlepiej udaje się na glebach przepuszczalnych, ciepłych, a takie warunki dają wystawy południowe, poza tym bardzo ważna jest odpowiednia ilość opadów. Deficyt wody w okresie kwitnienia jak i przyrastania owoców może znacznie obniżyć końcowy plon. Dlatego plantacja dyni powinna być zabezpieczona  na okresy suszy odpowiednim systemem nawodnieniowym. Najlepsze i najbardziej ekonomiczne w przypadku dyni to nawadnianie kropelkowe.

Nawożenie – z wybranego po uprawę stanowiska powinno się pobrać próby glebowe, w celu ustalenia wielkości nawożenia. Poprawny odczyn gleby powinien zawierać się między 6,0 a 7,0 pH. Po odpowiednim uregulowaniu odczynu uzupełniamy niedobory składników pokarmowych. Dynie uprawia się zazwyczaj w pierwszym roku po oborniku. Średnia jego dawka wynosi 30-40 t/ha. Korzystne dla dyni jest również po mieszankach roślin na zielony nawóz, przyoranych jesienią. Na glebach żyznych w dobrej kulturze, dynię można uprawiać w drugim roku po oborniku. Optymalna dla tego warzywa zawartość (w mg/dm3)składników mineralnych w glebie powinna wynosić: 80-100 N (NO3 + NH4), 60-80 P, 175-200 K, 50-75 Mg. Jako orientacyjne dawki nawozów mineralnych na hektar przyjmuje się: 12-200 kg N, 200-300 kg P2O5 i 150-360 kg K2O. Nawozy fosforowe można rozrzucić w całości pod kultywator, przed siewem nasion lub sadzeniem rozsady, natomiast azot i potas w ilości 2/3 pełnej dawki wprowadza się przedsiewnie pod bronę lub kultywator, a 1/3 – pogłównie, w okresie zawiązywania pierwszych owoców. Dynia dobrze reaguje na dokarmianie dolistne nawozami wieloskładnikowymi. W zależności od odmiany dynia możne osiągnąć plony rzędu 20-100 t z hektara, co stanowi 90% całej masy roślin razem z liśćmi i pędami. Pozostała mała ilość resztek pożniwnych pokazują jak dużą ilość pierwiastków wywozimy z pola i jak starannie musi być ono nawożone.

Zapylanie – jest bardzo istotnym procesem gdyż aby zapylić kwiat pszczoła musi go odwiedzić nawet kilkanaście razy (15), aby osiągnąć zadawalający efekt powinno się umieszczać ule na polu w momencie kiedy pierwsze kwiaty zakwitają. Zazwyczaj jest to moment, kiedy roślina wytwarza trzecie międzywęźle. Ule powinniśmy pozostawić na polu około 35 dni. Lokalizacja i czas wystawienia jest kluczowy dla osiągnięcia wysokiego plonu. Badania pokazują, że kwiaty dyni, ze względu na niską zawartość pyłku i nektaru, są mniej atrakcyjne dla zapylaczy, niż kwiaty innych roślin, takich jak rzepak, len, rośliny motylkowe.

Siew czy sadzenie – uprawa dyni z rozsady pozwala uzyskać wcześniejszy plon. Produkcja rozsady trwa około 4 tygodnie. Nasiona należy wysiewać w połowie kwietnia do doniczek o średnicy 8-10 cm. Rozsada powinna mieć 2-4 liści właściwe i dobrze przerośniętą bryłę korzeniową. Rozsadę sadzi się w drugiej połowie maja, w takiej samej rozstawie, jak przy siewie nasion wprost do gruntu. Wysiew wprost do gruntu wykonujemy gdy gleba na głębokości około 10 cm ogrzana jest do 8-10°C, co przypada na drugą dekadę maja. Najczęściej stosuje się siew gniazdowy, po 2 lub 3 nasiona w jedno miejsce, na głębokość 2-4 cm. Odmiany półkrzaczaste uprawia się w rozstawie 1,0-1,5m x 0,8-1,0 m, a odmiany płożące 1,0 – 2,0 x 1,0 – 1,5 m. Nasiona kiełkują dość szybko, wschody pojawiają się po 6 – 8 dniach od siewu. Po wschodach należy usunąć nadmiar siewek w gnieździe, pozostawiając jedną najlepszą. Można również siać również 1 nasiono w gniazdo, a braki nadsadzać przygotowaną rozsadą, można wtedy ponieść niższe nakłady na nasiona.

Ochrona i pielęgnacja – możliwości chemicznej ochrony dyni są w Polsce małe. W utrzymaniu czystości pomaga wiele metod agrotechnicznych oraz jedyny herbicyd zarejestrowany do ochrony tego gatunku – Stomp 455 CS. Najgroźniejsze są chwasty występujące w pierwszych tygodniach (4-6) po wschodach dyni, przy czym uprawiane z rozsady są bardziej odporne na zachwaszczenie niż z siewu. Sadzonki szybko rozpoczynają wzrost – liście dobrze zakrywają powierzchnię gleby i ograniczają wschody chwastów. Ograniczenie zachwaszczenia powinno utrzymywać się do zbiorów, ponieważ chwasty wpływają na nadmiar chorób i szkodników. W celu trafnego naznaczenia zabiegu przed chorobami i szkodnikami należy prowadzić systematyczną lustrację plantacji począwszy od fazy wyraźnie rozwiniętego pierwszego liścia do fazy osiągnięcia przez 80% owoców typowej barwy. W przypadku szkodników w programie ochrony zarejestrowane są dwie substancje czynne: acetamippryd i benzoesan emamektyny, które można stosować nie częściej niż 3 razy w sezonie – każda. Ochronę przed chorobami stosować zapobiegawczo lub w momencie wystąpienia pierwszych objawów chorób przez cały okres wegetacji rośliny uprawnej.  Do przeprowadzenia powyższej ochrony zarejestrowane jest 4 substancje czynne o działaniu powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego.

Zbiór i przechowywanie – o pełnej dojrzałości zbiorczej dyni można przekonać się ostukując ją – jeśli wydaje charakterystyczny głuchy dźwięk, świadczy to, że owoce są dojrzałe i można je zbierać. Dla większości odmian zbiór odbywa się od sierpnia do października (lub do pierwszych przymrozków). W zależności od przeznaczenia wykonuje się go ręcznie (świeży rynek) lub mechanicznie przy pomocy kombajnów, taśm (przetwórstwo). W celu uzyskania maksymalnych plonów dyni, zbiór należy przeprowadzić w optymalnej dojrzałości. Najtrafniejszym terminem zbioru będzie liczba dni wegetacyjnych chrakteryzująca każdą odmianę. Przekroczenie odpowiedniego terminu zbioru powoduje spadek jakości i ilości plonu. Zbiór dyni powinniśmy wykonać przed przymrozkami, gdyż dynia w pełni dojrzałości jest bardzo wrażliwa na temperaturę -1°C. Zbiór owoców do przechowywania należy wykonywać bardzo starannie, ponieważ każde mechaniczne uszkodzenie owocu jest idealnym miejscem do wniknięcia infekcji, które powodują straty podczas przechowywania. Dojrzałe owoce niektórych odmian można przechowywać od 2 do 6 miesięcy. Optymalne warunki przechowywania to 10-13°C przy wilgotności względnej powietrza 50-70%. Przez pierwsze dwa tygodnie po zbiorze dynie należy składować w temperaturze 24-27°C i wilgotności względnej powietrza 80%, warunki te sprzyjają zabliźnieniu się skaleczeń skórki, powstałych podczas zbioru. Następnie temperaturę obniża się do 10-13°C. Wyższa temperatura przyśpiesza żółknięcie zielonych owoców oraz powoduje pogorszenie twardości i jędrności miąższu, dlatego też owoce odmian zielonych należy przechowywać w temperaturze 10-12°C. W optymalnej wilgotności względnej powietrza 60% ubytki masy wynoszą około 0,5% tygodniowo. Owoce dyni są bardzo wrażliwe na uszkodzenia chłodowe, które występują podczas składowania w temperaturze poniżej 10°C. Typowymi objawami powstałych uszkodzeń chłodowych są małe, wodniste zagłębienia na powierzchni owocu, które prowadzą do późniejszego gnicia. Owoce dyni można składować w skrzyniopaletach lub ułożone na półkach. Podczas przechowywania należy regularnie kontrolować jakość i wszystkie zagniwające owoce natychmiast usuwać.

Karol Kłopot

 Brak wschodów powinno się nadsadzać przygotowaną na taką ewentualność rozsadą.

 Do momentu zrośnięcia się rzędów plantacja powinna być utrzymywana bez zahwaszczenia

 Właściwe zagęszczenie roślin na hektarze wpływa na jakość plonu handlowego