Przyjemnie jest patrzeć, jak pszczoły wychodzą z ula i odlatują w poszukiwaniu kwitnących roślin. Należy ułatwić im to zadanie i zapewnić pożytki jak najbliżej pasieki, aby nie traciły energii na długi lot. Dobierając rośliny, trzeba zwrócić uwagę na to, co już mamy w najbliższej okolicy i kiedy kwitnie. Konieczne jest takie uzupełnienie roślin, aby nie skazać rodzin pszczelich na okres bezpożytkowy. Najczęściej występuje on po zakończeniu kwitnienia lipy (jeśli oczywiście w pobliżu nie pojawią się kwitnące poplony, o czym dowiemy się dopiero w lipcu). Pszczelarz musi wziąć pod uwagę taką ewentualność i odpowiednio wcześnie zaplanować stosowne działania.
W tym celu powinien zasiać lub nasadzić rośliny miododajne na terenie własnego gospodarstwa pasiecznego lub przewieźć rodziny pszczele (jeśli prowadzi pasiekę wędrowną) w okolicę, gdzie takowe pożytki już kwitną. Pszczoły chętnie zainteresują się poniżej wskazanymi roślinami - podaję tylko niektóre przykłady (opracowane na podstawie: Zbigniew Kołtowski: Wielki atlas roślin miododajnych)
Ewodia aksamitna - (drzewo rośnie do 15 m) około 1 sierpnia rozpoczyna kwitnienie, które trwa ponad 30 dni. W naszym klimacie drzewo najchętniej oblatywane przez pszczoły. Wydajność miodowa 10-letniej plantacji wynosi ok. 200 kg/ha.
Winobluszcz trójklapowy - rozpoczyna kwitnienie w pierwszej dekadzie sierpnia, kończy w pierwszej dekadzie września. Wydajność miodowa 200-300 kg/ha, bardzo chętnie pszczoły pozyskują z tej rośliny nektar i pyłek.
Wrzos zwyczajny - na drugą dekadę sierpnia przypada początek kwitnienia, trwającego 4-5 tygodni. Maksymalna wydajność miodowa 120 kg/ha, lecz średnia to tylko 50 kg/ha Pszczoły zbierają na wrzosowisku nektar i pyłek. Miód ten charakteryzuje galaretowata konsystencja i jest najlepszy spośród nektarowych.
Kwitnące pastwiska pszczele umożliwiają naszym owadom zbiór nektaru i pyłku (podstawowego pokarmu białkowego)- produktów niezbędnych do zapewnienia pszczołom dobrej kondycji. Zbudowanie ciała tłuszczowego potrzebne jest do prawidłowej zimowli i wiosną warunkuje rozwój rodziny, a co za tym idzie, wychowanie i pracę nowych pokoleń pszczół, które podtrzymują życie w swoim ulu. Należy jednak pamiętać, że nadmierne przedłużanie sezonu jesiennego może doprowadzić do niepożądanych skutków. Pszczoły zbieraczki łatwo giną w polu przy zbyt późnym pożytku i tym samym osłabiana jest cała ich rodzina.
Z obserwacji wynika, że zaniechano siewu wielu gatunków roślin - niegdyś powszechnie uprawianych przez rolników. Natomiast dziko rosnące rośliny miododajne zostały zniszczone przez chemiczne środki zwalczania chwastów. Występujące w środowisku naturalnym braki można zrekompensować. Dobrym rozwiązaniem są wieloletnie pasy kwietne, które mogą stanowić również niepowtarzalną bazę pożytkową.
Przykładowe rośliny do pasa kwietnego
(opracowane na podstawie: Zbigniew Kołtowski: Wielki atlas roślin miododajnych)
|
l.p. |
roślina |
zbliżony okres kwitnienia |
wydajność w kg/ha |
|
1 |
Mniszek pospolity |
koniec kwietnia - głównie maj |
miodowa 20 pyłkowa 260 |
|
2 |
Jasnota biała |
3 dekada kwietnia - całe lato |
miodowa do 200 pyłkowa 20-60 |
|
3 |
Chaber górski |
maj – po cięciu i w sierpniu |
miodowa 300 |
|
4 |
Rdest wężownik |
3 dekada maja – 3 do 4 tygodni |
miodowa 350 pyłkowa 40 |
|
5 |
Szałwia łąkowa |
2 dekada maja - 2 dekada czerwca |
miodowa 190 |
|
6 |
Mak wschodni |
3 dekada maja - lipiec |
pyłek wartościowy |
|
7 |
Koniczyna biała |
3 dekada maja – całe lato |
miodowa 100 pyłkowa 30 |
|
8 |
Sparceta siewna |
3 dekada maja – 3 dekada czerwca |
miodowa 180 pyłkowa 60 |
|
9 |
Żeleżniak bulwiasty |
3 dekada maja – ok. 5 tygodni |
miodowa 500 |
|
10 |
Czyściec prosty |
początek czerwca - sierpień |
miodowa do 500 |
|
11 |
Chaber bławatek |
15 czerwca – lipiec / sierpnia |
miodowa 350 pyłkowa 60 |
|
12 |
Żmijowiec zwyczajny |
1 dekada czerwca – 5 tygodni |
miodowa 400 pyłkowa 70-80 |
|
13 |
Facelia błękitna |
1 dekada czerwca – trwa 4-6 tygodni (zależy od terminu siewu) |
miodowa 300 pyłkowa 180 |
|
14 |
Szałwia okręgowa |
2 dekada czerwca - trwa 6 tygodni |
miodowa 300 pyłkowa 40 |
|
15 |
Kocimiętka naga |
2 dekada czerwca - trwa 5 tygodni |
miodowa 800 pyłkowa 50 |
|
16 |
Serdecznik pospolity |
3 dekada czerwca - trwa 5 tygodni |
miodowa 400-500 pyłkowa 45 |
|
17 |
Gryka zwyczajna |
początek lipca - trwa 7 tygodni |
miodowa 300 pyłkowa 25 |
|
18 |
Koniczyna perska |
Przełom czerwca i lipca - trwa 6 tygodni |
miodowa 100 |
|
19 |
Dalina zmienna |
2 dekada lipca - wrzesień |
miodowa 180 |
|
20 |
Mięta długolistna |
2 dekada lipca – koniec sierpnia |
miodowa 400-600 |
|
21 |
Niecierpek gruczołowaty |
3 dekada lipca - październik |
miodowa do 700 pyłkowa 400 |
Podsumowując warto nawiązać do pierwszego zdania: jeszcze przyjemniej jest patrzeć na pszczoły powracające do ula z zebranym wziątkiem, aby zapewnić byt swojej rodzinie.
Daniel Rusek
