Senacka komisja rolnictwa opowiedziała się 9 maja 2019 r. za przyjęciem bez poprawek noweli ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Według nowych przepisów działki rolne do 1 hektara oraz grunty położone w obrębie miast będzie mogła kupić osoba niebędąca rolnikiem. Za nowelizacją ustawy głosowało 59 senatorów, 12 było przeciw, a 13 wstrzymało się od głosu. Zakłada ona ułatwienia przy zakupie i obrocie ziemią. Przepisy dotyczą obrotu ziemią państwową, jak i prywatną.
Jak tłumaczył podczas posiedzenia senackiej komisji rolnictwa wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi - Rafał Romanowski, najważniejszym celem tej ustawy jest zmniejszenie reżimu prawnego wprowadzonego m.in. przez ustawę z 14 kwietnia 2016r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Doprecyzowano przepisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego tak, aby odpowiadały one oczekiwaniom społecznym i zapewniały wykonywanie prowadzonej przez rząd polityki.
Jakie najistotniejsze zmiany wprowadzono?
Zwiększono wielkość działki z 0,3 ha do 1 ha, którą będzie można nabyć, nie będąc rolnikiem. Dotychczas „nie rolnik” mógł nabyć nieruchomość rolną tylko o powierzchni nie przekraczającej 0,3 ha.
Postanowiono zmniejszyć wymagany okres prowadzenia gospodarstwa rolnego na zakupionej ziemi z 10 lat do 5 lat. Wprowadzono też możliwość szybkiej darowizny zakupionej ziemi na rzecz dzieci.
W szczególności zwiększono do 1 ha powierzchnię nieruchomości rolnej, którą mogą nabywać również osoby niebędące rolnikami. Taką działkę można kupić także na terenie miasta. Zostawiono jednak prawo pierwokupu przez KOWR, co ma chronić przed spekulacją w obrocie ziemią (prawo to ma być wykorzystywane np. przy próbie sprzedaży przy podziale 100 ha na jednohektarowe działki).
W praktyce więc nie dojdzie do zwiększenia podaży gruntów pod budownictwo. Nie kupi ziemi ani spółka, ani deweloper, ani też osoba fizyczna, która nie jest rolnikiem indywidualnym. Nowe przepisy nakładają bowiem obowiązek uprawiania na wsi ziemi przez pięć lat od jej nabycia. A poza tym nie wolno jej sprzedać. Po co więc deweloperowi działka, na której przez pięć lat nie wybuduje bloku.
Ustawa nie wprowadza ograniczeń co do liczby kupowanych działek w mieście, natomiast na terenie wiejskim na cele nie rolne można kupić tylko jedną działkę. Gdy powierzchnia nabytej ziemi (działek) przekroczy 1 ha, trzeba prowadzić działalność rolniczą i nie można jej zbyć przez 5 lat. Możliwe jednak będzie zbycie takich gruntów przed upływem 5 lat za zgodą dyrektora KOWR w drodze decyzji administracyjnej, a nie przez sąd.
Rozszerzono też katalog osób, na rzecz których może być zbyta nieruchomość - o rodzeństwo rodziców oraz pasierbów. Za zgodą dyrektora KOWR nieruchomości rolne mogą nabywać uczelnie na cele dydaktyczne oraz państwowe lub samorządowe osoby prawne na cele publiczne.
Wreszcie ważna zmiana dla młodych rolników: w przetargu na powiększenie gospodarstwa rodzinnego mogą uczestniczyć osoby, które nie spełniają wymogu 5-letniego osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego, ale mają nie więcej niż 40 lat lub realizują warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach PROW na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2018 r. poz. 627, z późn. zm.). Umożliwi to nabycie nieruchomości rolnej z Zasobu przez osobę, która otrzymała premię dla młodego rolnika, ale ukończyła już 40 lat. (www.farmer.pl)
Rozszerzono katalog przypadków, w których nie będą stosowane przepisy ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Chodzi o nieruchomości rolne: położone w granicach administracyjnych miast oraz tereny pod stawami rybnymi stanowiącymi co najmniej 70% pow. nieruchomości a także nabyte z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jako „ogródki przydomowe”.
Ponadto, w znowelizowanej ustawie znalazł się przepis, który pozwala, by Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, za zgodą ministra rolnictwa, ustanowił na państwowej ziemi zabezpieczenia pod zaciągane zobowiązania finansowe. Pieniądze te mają pozwolić m.in. na sfinansowanie działalności narodowego holdingu spożywczego, który ma wkrótce powstać.
W dniu 27 maja 2019 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy z 26 kwietnia 2019 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Ustawa ma na celu zliberalizować przepisy oraz ułatwić zakup i obrót ziemią.
Od 26 czerwca 2019 r. swobodnie można nabywać i sprzedawać działki rolne o powierzchni do 1 ha. Dla działek rolnych powyżej 1 ha głównym decydentem w transferze kupna – sprzedaży jest KOWR.
Marzena Gutowska
